Ai từng học võ đều biết câu “xuống tấn”. Hầu như môn võ học nào cũng đều có thế cơ bản, gọi là “tấn”. Tên chung và chủ yếu nhất vẫn là Trung Bình Tấn và Đinh Tấn, còn tùy theo môn phái, xuất xứ mà nó có nhiều tên gọi và dị bản khác nhau.
Xuống tấn, đứng tấn là bài tập cơ bản nhất để tập cho con người việc giữ thăng bằng cho bản thân và đánh giá các tác động từ bên ngoài. Rất nhiều người từ bỏ việc học võ vì không đủ kiên nhẫn để bắt đầu với việc đứng tấn hết sức nhàm chán và mỏi mệt. Vượt qua được giai đoạn này, coi như đã có duyên với võ học.
Từ đó trở về sau đối với việc tập võ, toàn bộ mọi di chuyển, phòng thủ, tấn công đều dựa trên sự thay đổi của các thế tấn. Thế nên việc duy trì tâm trạng thăng bằng của cơ thể bằng việc xuống tấn là vô cùng quan trọng. Có một bài quyền cơ bản của Thiếu Lâm, gọi là Tứ Trụ Quyền, thực chất là các thế tấn và chuyển tấn cơ bản xung quanh trục cá nhân và hướng về bốn phương, tám hướng.
Xuống tấn là hạ thấp mình xuống, chân xoãi đều để đặt trọng tâm vào thế cân bằng nhất, tay được thoải mái tấn công hay phòng thủ, mắt có thể quan sát trước di chuyển của vạn vận, nhìn ra sơ hở của người khác, tai có thể nghe thính hơn, các cơ và gân được căng ra theo lối chuẩn bị cao nhất.
Võ học đông phương, nếu đi sâu nghiên cứu, rất đậm tính triết học. Chỉ đơn giản xem cái tinh hoa của việc xuống tấn, nếu được phát huy tốt trong mọi sự, thì việc cư xử ở đời cũng hơn người khác một bậc.
Tôi là người lỗ mãng, không quen ngôn ngữ hàn lâm trí thức, chỉ có thể diễn đạt ra từ hiểu biết cá nhân hòng tự răn mình. Thiển nghĩ, sống ở đời người ta thường lấy cái tôi của mình làm trọng tâm, ai cũng vậy, dù là người luôn sống hết mình vì người khác thì cũng chẳng qua muốn thể hiện cái tôi của mình là như thế. Nhưng việc giữ thăng bằng cho cái tôi to lớn và việc có các nguyên tắc giao tiếp giữa cái tôi của mình với thiên hạ, với vạn vật thật sự rất thiếu sự chuẩn bị, nói nôm na là không thấy có việc “xuống tấn”.
Việc xuống tấn nghĩa là hạ mình xuống một chút, thể hiện qua ba chữ Vững-Bình-Biết mà tôi diễn dịch như sau:
Đặt cái tôi của mình ở trọng tâm nhưng luôn trên đôi chân mình thì mới gọi là vững. Gân cốt, cơ bắp, tâm thức là để giữ thăng bằng cho cái tôi của mình chứ không phải dùng để xô cái tôi của kẻ khác mới gọi là bình. Mắt phải thấy, tai phải nghe, tâm phải hiểu cái tôi của người khác thì mới gọi là biết.
Vài dòng, trước là răn mình sau cũng là răn mình.
Xem thêm: Điểm Huyệt
