Rằng xin các hạ hãy vô ngôn

1.

Tôi có thói quen rất xấu, đó là đọc báo ngược. Tôi thường đọc một tờ báo, nhất là tạp chí, bằng cách lật ra phía sau, từ trang cuối cùng và đọc ngược tới trước. Mà thực ra tôi chỉ xem lướt qua các tiêu đề, chấm một vài mục nổi bật, xem một tấm ảnh… rồi bỏ qua tờ báo. Một tờ báo bình thường, gồm tin tức và các bài viết về xã hội, chính trị, kinh tế… chỉ lấy của tôi không quá 5 phút để đọc. Tôi thường chỉ đọc kỹ những phần có yếu tố văn học hoặc lịch sử của tờ báo (nếu nó có, mà nếu có thì nó cũng chỉ chiếm tỉ trọng rất nhỏ).

Thói quen này cũng có cái dở, đó là thực ra tôi chẳng đọc gì trong một tờ nhật báo, ngoài những tiêu đề và vài tấm ảnh, nhưng nó cũng có một cái hay nho nhỏ, cái hay của sự không biết, đôi khi không biết cũng là một cái hay.

2.

Tôi đi dự đám cưới của một nhà thơ, tôi thì không thích chữ “nhà thơ” lắm nhưng không biết từ khi nào, có lẽ lâu rồi, cứ ai có in tập thơ thì người ta gọi luôn là nhà thơ, đám cưới nhà thơ Lê Quí Nghi. Tôi được bố trí ngồi trong một bàn toàn các nhà thơ: Vương Huy, Hồng Minh, Tấn Cường…đặc biệt có một nhà thơ 67 tuổi, chú tự nhận mình là “thi hữu”, là bạn của Lê Quí Nghi. Sau một vài tuần bia, chú và tôi bắt đầu nói chuyện về thơ, chú sắp in một tập thơ, tập: Lục Bát Trà. Tập thơ sẽ gồm có 6 chương, là 6 chén trà-thơ mà chú muốn mời đọc giả.

Tôi lắng nghe, trong hỗn loạn của buổi tiệc khi các bạn trẻ mặt đỏ bắt đầu lên chiếm lĩnh sân khấu, những câu lục bát – chén trà của chú. Tôi gật gù và cảm nhận trong từng câu thơ những dấu bước thăng trầm, những suy tư của một phận người. Tôi khen chú, tôi khen thực lòng chứ không khách sáo, rằng thơ chú đẹp lắm, trà chú thơm lắm, thơm mùi quê hương, mùi sử khí, thơm mùi người…

Chú cười, chú nói tập thơ này chú đóng cửa viết ở nhà trong mấy năm trời, như một con gấu ngủ đông, chú một mình với sách xưa và tách trà để viết trọn tập thơ cả mấy ngàn câu lục bát mà không bước chân ra ngoài, không đọc gì từ bên ngoài. Đó là cái lợi của chú, chú tự hào nói, vì chú viết mà không biết (và cũng không cần biết) người khác đang viết cái gì, nên chú không cần thấy phải so sánh hay - dở, mới – cũ, sang – hèn…đó là cái may, không biết là một điều rất may.

Tập thơ Lục Bát Trà chưa in xong, phải 5 ngày nữa mới có, tác giả đã hứa sẽ tặng tôi một cuốn. Tôi chụp hình chú. Chú làm tôi nhớ Bùi Giáng, chú rất giống Bùi Giáng, mái tóc, đôi kính và ánh mắt cười như trẻ thơ.

3.

Bùi Giáng là một nhà thơ đặc biệt, ông viết thơ mà không cần ai đọc, không theo bất cứ một thứ qui luật gì, bài thơ nát nhòe bằng những hình ảnh, những từ ngữ nửa ngây ngô nửa ký bí, giống như là một sự cắt ghép chữ nghĩa tùy tiện của một người điên, như những câu bập bẹ vô thức của một đứa trẻ chưa biết gì. Cái điên của Bùi Giáng trở thành sự kiện, nhưng bài thơ không-biết-gì của Bùi Giáng trở thành bất hủ, miễn bình luận.

Nhân bàn về thơ, xin trích tặng mấy bài thơ của Bùi Giáng mà tôi rất thích.

Hãy vô ngôn

Giập đầu vái tạ cô nương đẹp
Dám hỏi bao giờ có đẹp hơn
Miệng ngọc cười xòa lên tiếng đáp
Rằng xin các hạ hãy vô ngôn

Mắt buồn

Bỏ trăng gió lại cho đời
Bỏ ngang ngửa sóng giữa lời hẹn hoa
Bỏ người yêu, bỏ bóng ma
Bỏ hình hài của tiên nga trên trời

Bây giờ riêng đối diện tôi
Còn hai con mắt khóc người một con

Người con gái mặc quần

Người con gái hôm nay mặc quần đỏ
vì hôm qua đã mặc chiếc quần đen
đen và đỏ là hai màu rồi đó
cũng như đời, đường hai nẻo xuống lên

Người con gái hôm nay mặc quần trắng
vì hôm qua đã mặc chiếc quần hồng
hồng và trắng là hai màu bẽn lẽn
cũng như núi và rừng đều rất mực chênh vênh

Người con gái hôm nay mặc quần tím
vì hôm qua đã mặc chiếc quần vàng
vàng và tím là hai màu mỉm miệng
mím môi cười và chúm chím nhe răng

Người con gái hôm nay mặc quần rách
vì hôm qua đã mặc chiếc quần lành
lành và rách đều vô cùng trong sạch
bởi vì là lành rách cũng long lanh

Anh em

Anh thương em như thương một bà trời
Em thương anh như thương hại một ông trời bơ vơ
Kể ra từ bấy tới giờ
Tình yêu phảng phất như tờ giấy rung

Ông điên

Ông điên từ bữa hôm qua
Tới hôm nay nữa gọi là ba hôm
Thanh thiên về dự hội đàm
Thành thân thiên hạ muôn vàn mai sau

* * *

Ông điên từ một lần đầu
Tới lần đuôi đứt ruột rầu rĩ đau
Tuyệt mù biển cạn sông sâu
Bụi hồng tản mác trước sau bây giờ

Rằng bình minh đợi

Xuân thu trang điểm tình hình
Nghe đâu tình trạng nhớ tình huống xưa
Ghé thăm Thần Nữ xin thưa
Rằng bình minh đợi cơn mưa buổi chiều

Riêng mình

Mặc người
mưa Sở mây Tần
Riêng mình gìn giữ
một lần đầu tiên
Thưa em! chín nẻo
thuyền quyên
Chờ em chín chục
thiều nhiên quang nhòa

Rong chơi

Ngao du tuế nguyệt thập thành
Nắng mưa chìm nỗi đã đánh lâm ly
Hoàng hôn vĩnh dạ thuận tùy
Bình minh tái tặng nhu mỳ cho em.

Thưa cô nương

Tại hạ ra biển
Phen này lần ấy
Ðể nhìn cô nương tắm
Lúc bấy giờ bỗng dưng
Tâm hồn tại hạ biến ra
Làm nước biển
Vậy xin cô nương dừng ngay cuộc tắm
Kẻo mà đau đớn tâm hồn tại hạ vô cùng

Vì sao khùng

Vì yêu dấu quá Nàng thơ
Với em vô tận nên ngơ ngẩn buồn
Thần tiên Thánh Phật bao dung
Hiểu lòng tôi lắm - tôi khùng vì thơ

Em mọi ơi

Chiều nay anh làm thơ
Chẳng còn hay như trước
Suốt một tháng
Viết không được một câu
Thì lấy đâu ra thơ
Mà tặng em cho được
Tặng một câu cũng chưa đủ
Thì lấy đâu bốn câu
Cho đủ một bài.