Ai cũng biết ở Cambodia có Biển Hồ Tonlé Sap, gần tỉnh Siem Reap, là một hồ nước ngọt lớn nhất Đông Nam Á với diện tích mùa mưa lên đến 16.000km2 và là một nguồn cung cấp thủy hải sản khổng lồ của Cambodia. Hiện đang là mùa khô nên Tonlé Sap chỉ sâu khoảng 1m nước và bị thu hẹp diện tích xuống dưới 10.000km2, mùa này hầu như các hoạt động đánh bắt và nuôi trồng thủy sản đều bị ngưng trệ do lượng nước trong hồ bị chảy theo sông Tonlé Sap ra Mekong, trong hồ quánh lại toàn phù sa.
Một điều khác, ít người biết hơn, là ở giữa Biển Hồ Tonlé Sap có một ngôi làng người Việt sống trôi nổi đã nhiều năm nay. Đó là một làng nổi với nhiều ngôi nhà tạm bợ được cất trên những chiếc thùng phuy rỗng được kết lại thành bè, hoặc tệ hơn là những chiếc ghe nhỏ có mui tròn được coi như một mái nhà cho cả đại gia đình.
Có khoảng 1,800 nhân khẩu sống ở ngôi làng nổi này qua nhiều thế hệ, trẻ em ở đây đã là thế hệ thứ ba, thứ tư sinh sống. Hầu hết đồng bào đều không có giấy tờ tùy thân, cả của Việt Nam lẫn nước sở tại, nhiều người, rất nhiều người không biết chữ tiếng Việt lẫn tiếng Cambodia. Đa phần họ sống bằng nghề chài lưới ở Tonlé Sap , một vài người khá giả hơn thì nuôi cá bè hoặc kinh doanh du lịch (rất hiếm).
Mấy năm nay Tonlé Sap bị cạn nguồn cá nên bà con sống bằng nghề chài lưới hầu như rất nghèo khổ, lúc nào cũng trong tình trạng đói ăn, đói mặc. Mùa khô, nước hồ xuống thấp lại đặc quánh, nên nhiều bà con chỉ sống bằng lòng hảo tâm của du khách. Do không có nước sạch và điều kiện vệ sinh môi trường gần như hoang dã nên hầu hết mọi người đều bị bệnh da liễu, bệnh đường tiêu hóa, rất nhiều trẻ em bị chết, bị suy dinh dưỡng nặng hoặc bị các bệnh mãn tính không được chữa trị. Trẻ em được dùng như phương tiện sinh nhai cho cả gia đình bằng cách kêu gọi lòng hảo tâm của du khách, đặc biệt là du khách người Việt.
Nhờ vào sự hảo tâm của nhiều người, đặc biệt là sự đóng góp của bà con Việt Kiều ở Siem Reap, một người trường nổi được dựng lên ở giữa làng nổi của người Việt ở Tonlé Sap để dạy chữ cho trẻ em người Việt. Ở đây, bằng sự đóng góp của những nhà hảo tâm, con em đồng bào Việt Nam được dạy đọc và viết tiếng Việt để các em có thể có một chút nền tảng giáo dục của quê hương, rất nhiều trẻ em được nuôi ăn ngày 3 bữa và được chăm sóc về y tế cơ bản.
Ngôi trường nổi này có khoảng hơn 300 em đang theo học từ từ lớp 1 đến lớp 5, hầu hết đều bị cha mẹ bỏ lại trường để đi đánh bắt xa nên nhà trường phải nuôi cơm và chăm sóc cho các em. Thầy hiệu trưởng và các giáo viên ở đây đều là những người tình nguyện từ Việt Nam
Tấm lòng của bà con và du khách tưởng nhiều nhưng không bao giờ là đủ cho hơn 300 đứa trẻ, các em vẫn cực kỳ thiếu thốn sách vở, quần áo, lương thực, thuốc men, phương tiện giải trí, hầu như tất cả đều bị suy dinh dưỡng.
Bạn Thắm là người đầu tiên được biết thông tin này từ hơn một tháng trước, và chính bạn Thắm vận động phân nửa chuyến xe tham quan Angkor hôm ấy ngưng chương trình thăm quan để vào Tonlé Sap thăm ngôi trường này, vượt qua một con đường thủy độc đạo dài và cực kỳ gian truân. Chúng tôi chỉ kịp dừng xe mua thật nhiều mì gói, gạo, sữa tươi và bánh kẹo để làm quà cho các em ở trường nổi Việt
Đón chúng tôi là thầy Tư, thầy hiệu trưởng tình nguyện từ Việt
Các em nhỏ ở đây đều đen nhẻm, tóc vàng hoe, hầu hết đều lớn tuổi hơn so với cơ thể nhỏ nhoi của mình, nhưng các em vẫn có nụ cười tươi và ánh mắt ngây thơ như bao đứa trẻ khác, vốn rất cần tình thương yêu và sự chăm sóc của những người lớn chúng ta.
Qua entry này và những hình ảnh cảm động mà tôi đã ghi nhận trong chuyến đi, tôi chính thức kêu gọi sự chung tay của các bạn, các bạn friendlist của blog này, các bạn bloggers ở trong và ngoài nước, các bạn trong nhóm Đàm Gia, các bạn trong hội câu cá, hội Otosaigon và tất cả các bạn đọc, nếu ai có điều kiện ngang qua Siem Reap, hãy dành thời gian và một món quà đến thăm những con em của đồng bào Việt Nam ở ngôi trường này.
Hẹn gặp lại các em, hẹn gặp Tonlé Sap trong một ngày không xa.
